Ozon |
Nedir?
Ozon (O3) 3 oksijen atomundan oluşmuş bir gazdır. Normalde oksijen atmosfede yükselerek, güneşten gelen ultraviole ışınlara maruz kalarak ozon gazına dönüşür. Ozon gazı, havadan daha ağır bir gaz olması nedeniyle, yer çekiminden etkilenerek, aşağıya doğru alçalır. Gökgürültülü ve şimşekli havalarda etrafımızda hissettiğimiz temizlik ve ferahlık kokusu aslında ozon gazından kaynaklanmaktadır.
Ozon bilinen en güçlü dezenfektanlardandır. Ortamda bulunan (suda veya havada) bakteri, virüs ve mikropları kısa sürede yok eder ve bu işlemi yaparken tekrar oksijene (O2) dönüşür.
Özellikleri:
Ozon (O3) yüksek oksidasyon yeteneğinde olan, keskin kokulu bir gazdır. Çok güçlü bir sterilizasyon özelliğine sahiptir ve kısa zamanda tekrar oksijen molekülüne(O2) dönüşür. Suda çözünmüş haldeyken 15 derece sıcaklıktaki yarılanma ömrü 30 dakikadır. Bu özlelliği sayesinde, dezenfeksiyon amaçlı doğru miktarda ozon gazı kullanıldığında, sterilizasyon yapılacak ortamda, en uygun zaman diliminde reaksiyona girmesi sağlanmalıdır. Genellikle 0.1 mg/lt - 1.5 mg/lt arasındaki ozon dozu 1-3 dakika temas süresi bir çok patojen mikroorganizmanın tamamen yok olmasını sağlar. Ancak çoğunlukla, atıksu temizliğinde süre ve dozajların arttırılması gerekir.
Ozon gazının kokusu insanlar tarafından kolayca hissedilir. Uzun süreli solunması insan sağlığı açısından tehlikelidir.
Ozon gazı sterilizasyon özelliğinin yanı sıra, suda bulunan ağır metalleri ayrıştırıp çökertmesiyle de bilinir. Demir, mangan vb. gibi ağır metallerin, kimyasal kullanmadan, sudan alınmasında çok etkili ve çevreye duyarlı, bir alternatif olarak kullanılmaktadır.
Ozona dayanıklı materyaller:
Ozon yukarıda saydığımız, özelliklerinin yanı sıra, koratif etkisi çok yüksek olan bir gazdır. Bundan dolayı ozon kullanılacak yerlerde malzemelerin dikkatle seçilmesi gerekmektedir. Aksi durumlarda, ozon kullanılan sistemlerde, yıpranma ve tahribat olma ihtimali yüksektir. Genel olarak bu tip uygulamalarda 300 serisi paslanmaz çelik, PVC, cam ve teflon malzemelerin kullanılması gerekir.
Ozon Kullanım Alanları |
İÇME VE KULLANMA SULARI
Bugün dünyanın birçok ülkesinde ozon suların steril hale getirilmesinde yoğun olarak kullanılmaktadır. İçme ve kullanma sularında ozon ile dezenfeksiyon yapıldığında
Su içerisindeki insan sağlığına zararlı mikroorganizmalar yok olur
Su içerisindeki ağır metaller ayrıştırılarak uzaklaştırılır
Kötü koku ve tatlar yok edilir
Renk berraklaşır.
Bu tip uygulamalarda ozon gazı tekrar oksijene dönüştüğü için su içerisinde kalıntı bırakmaz. Ozon gazının sterilizasyon gücü klora oranla 3000 kat daha fazladır ve çok daha ekonomiktir.
YÜZME HAVUZLARI
Yüzme havuzlarında ozonla yapılan sterilizasyon işlemi klora oranla çok daha fazla avantaj sağlamaktadır. Dezenfekte etme gücü klora oranla 3000 kat daha fazla olan ozon kullanımı, aynı zamanda işletme maliyetlerini de düşürerek ekonomik fayda sağlamaktadır.
Ozon;
Havuz suyunda bulunan zararlı mikroorganizmaları kısa sürede elemine eder ve kalıntı bırakmaz
İnsan vücudu üzerine klorun neden olduğu zararları ortadan kaldırır.
Ozon sistemi bir kez kurulduktan sonra işletme masrafı hemen hemen yok gibidir.
Bu yüzden hem hijyen açıdan, hem de ekonomik olarak havuzlarda ozon kullanımı yaygınlaşmaktadır.
GIDA SEKTÖRÜ
Gıda sanayinde ozon yaygın olarak kullanılmaktadır.
Gıda işletmelerinde ozon;
Sebze ve meyvelerin depolama ömrünü uzatmada
Konserve ve dondurulmuş gıdaların ambalajlarının sterilizasyonunda
Süt ve et ürünlerinin üretim ve saklanmasında
Ürünlerdeki zararlı mikroorganizmaları ortadan kaldırarak faydalı olmaktadır.
Böylelikle; üretim, depolama ve nakliye aşamalarında gıda maddeleri bozulmamakta, tazeliğini korumaktadır. Bu uygulamalar genelde ozonlu su ile yıkama ya da ozonlu su içerisinde belli süre bekletme şeklinde uygulanmaktadır.
Ozonun başlıca kullanım alanları;
Yaş sebze ve meyveler
Konserve ve dondurulmuş gıdalar
Et ve su ürünleri
Soğuk hava depolarıdır.
Ozonun bu tip uygulamalarda en önemli özelliği klor gibi yiyecek maddeleri üzerinde kalıcı etki bırakmamasıdır.
EV, HASTANE, RESTORANLAR
Ozon jeneratörleri hastanelerde steril ortamların oluşturulmasında, istenmeyen kokuların giderilmesinde, restoranlarda sebze ve meyvelerin yıkanmasında, mutfaklardaki hijyen ortamın sağlanmasında kullanılmaktadır.
Evlerde ise çok pratik ve faydalı kullanım sahaları vardır. Özellikle küçük kapasiteli ozon jeneratörleriyle evlerde istenmeyen kokular (sigara, yemek, soğan, sarımsak, çöp vb) giderilebilir, gıda maddeleri ozonlu sudan geçirilerek buzdolabındaki ömürleri uzatılabilir, dolap vb. saklama alanlarında oluşabilecek küflenme önlenebilir.
Tüm bu kullanım alanlarında ozon jeneratörü çok pratik, kısa sürede etki eden ve aynı zamanda kalıntı bırakmayan bir fonksiyon üstlenmektedir.
TEKSTİL SEKTÖRÜNDE
Tekstilde 5 farklı aşamada OZON sistemleri kullanılmaktadır.
Denim Ağartmada
Kasar (beyazlatma/ağartma) işlemlerinde
Atık sularda renk giderimi işlemlerinde
Atık suyun geri kazanımı ve yeniden kullanımı işlemlerinde
Ram Makineleri kullanımına bağlı fixe işlemi sonrası ortaya çıkan kokuların gideriminde.